HIMPUNAN ULAMA THURATH SIRI 3

Monday, June 20, 2022

Raja Haji Fisabilillah - Helmi Assyafie ziarah makam di Riau




 Raja Haji Fisabilillah syahid lawan Belanda di Teluk Ketapang kemudian dipindah jasad beliau oleh Raja Jafar anak beliau ke Pulau Penyengat Riau .

Sejarah Raja Haji Fisabilillah

Raja Haji Fisabilillah ibni Daeng Celak (1727 - 18 Jun 1784) atau lebih dikenali sebagai Raja Haji adalah seorang pahlawan Bugis dan Yang Dipertuan Muda Kesultanan Johor-Riau-Lingga (1777 - 1784). Dilahirkan di Ulusungai, Riau, Raja Haji meninggal dunia di Teluk Ketapang, Melaka dan dimakamkan di Pulau Penyengat Indera Sakti, Kepulauan Riau, Indonesia.

Raja Haji merupakan adik Raja Lumu yang menjadi Sultan Selangor.[2] Manakala Raja Ali Haji yang terkenal itu merupakan cucu beliau.

Raja Haji terkenal dalam melawan pemerintahan Belanda apabila Belanda berusaha untuk menawan Riau. Beliau malah cuba menyerang kubu Belanda di Melaka pada tahun 1784 tetapi tewas. Pada tahun yang sama berlaku satu lagi pertempuran di Teluk Ketapang. Raja Haji terkorban dalam pertempuran ini. Serangan Belanda ini menimbulkan kemarahan anak saudaranya Raja Ibrahim, menyebabkan Selangor terlibat secara langsung dalam persengketaan antara Belanda dengan Johor.

Warkah wasiat raja haji

Antara pengajaran yang diperolehi di Kepulauan Riau terkandung dalam wasiat Raja Haji Fisabilillah

مک ڤد هاري اين، تڠݢل 19 رجب 1198 
هجرة برسمأن دڠن 17 جون 1784، د تنجوڠ ڤالس تلوق کتاڤڠ اينله ورقه يڠ ترتوليس. ورقه اين کوتوليس د اتس سجاده، مڠادڤ قبلت دالم کادأن بروضوء ستله سلساي صلاة دان دعا ڤنجڠ اونتوق سکالين اومت ملايو. القرءان د سبله کاننکو. کتاب داليلول خيرات د سبله کيريکو. باديق ڤوساک د ڤيڠݢڠکو.
سوڠݢوهڤون دمکين، اکو امت مڽدري بهاوا ترداڤت د کالڠن ارماد ڤراڠ ملايو يڠ اکو ساتوکن دان ڤيمڤين اين ترداڤت ݢولوڠن ملايو يڠ منجادي موسوه دالم سليموت. بروجه ملايو برهاتي بلندا. اوسهله دتاڽ باݢايمانا اکو مڠتاهويڽ کران تاهو د اڠين تورون ناءيقڽ. اڤابيلا الله مڠکهندقي ترجادي سسواتو ڤرکارا، مک تيادله سياڤاڤون يڠ داڤت مڠلقکنڽ
.
بيارکن سهاج مريک مڽليناڤ ک دالم کوبو کامي دان مڠڤوڠ اکو. شک فاسيق، يقين صالح; باتوله يڠ جادي جواده! نه، واهاي سي منافق! اکو سسکالي تيدق ڤرنه تاکوت کڤد کاليان. ماريله کيت بردڤن سباݢاي سأورڠ للاکي ملايو يڠ سجاتي! اڠکاو کيندوڠله ڤنجي ڤرجواڠنمو. اکو جونجوڠ ڤنجي ڤرجواڠنکو! ڽاوا کيت د تاڠن الله. ماتيکو د ميدن ڤراڠ اين، تنداڽ سنتياسله اکو هيدوڤ د سيسي الله تعالى. ماتيمو د ميدن ڤراڠ اين، تنداڽ چلاکاله اڠکاو د اخيرة کلق
.
سيوݢيا، کتاهويله ساوداراکو. والاو اڤڤون يڠ ترجادي کڤداکو جاڠنله دموڠکيرکن کافية جالنکو اين کران اي اکن هاڽ مڠولاڠي کيکهيلفن ملائکة اڤابيلا الله مڽاتاکن کهندق-ڽ ماهو منچيڤتاکن مأنسي اونتوق دجاديکن خليفه د اتس موک بومي يڠ اکن اد د کالڠن مأنسي ساليڠ مينومڤهکن داره
.
جاڠنله کيت لوڤا ڤڠاکوان ازلي کيت د دڤن الله. جاڠنله کيت ملوڤأي علمو يڠ الله اجرکن سچارا لڠسوڠ درڤد سيسي-ڽ کڤد کيت. کران دڠن ايتله کيت، مأنسي اين، دبڠݢ-بڠݢاکن الله د هادڤن ڤارا ملائکة-ڽ، کات الله ‘سوده کوڽتاکن بهاوا اکو لبيه مڠتاهوي درڤد اڤ يڠ کامو تاهو.'
الله مها بسر
!
انداي اکو ماتي د ميدن ڤراڠ اين اکن برلنجوتن فتنه دمي فتنه يڠ تيدق هابيس-هابيس، مڠهوجني اورڠ-اورڠ ملايو د سڤنجڠ سجاره اکن داتڠ. مأنسي ملايو منافق، ڤڠخيانت، ڤندڠکي دان ڤتوالڠ اکن سنتياس مونچول د کالڠن کاليان سباݢاي سموت هيتم يڠ ملاتا د اتس باتو هيتم ڤد وقتو مالم، تنڤا بولن دان بينتڠ.
اکن اد د کالڠن کاليان، ملايوله جوݢ اي، يڠ اکن مڽمبوڠ ليده بلندا مينودوه اکو برجواڠ دان برڤراڠ کران مابوقکن هرتا دان کواس. سسوڠݢوهڽ مويڠ ڤويڠکو ڤارا اوڤو دايڠ ليما برساودارا بوکنله ماهو دسانجوڠ-سانجوڠ دان دمݢه-مݢه. ممادأيله کوکتاکن اڤ يڠ کامي ايڠينکن اياله بڠسا کيت اومت ملايو اين هيدوڤ برمرواه دان ممڤوڽاءي کهورمتن ديري
.
مک مها عاديلله الله تعالى سباݢايمان ترداڤت ݢولوڠن يڠ منافق دان ڤتوالڠ بڠسا، اکن اد ݢولوڠن د کالڠن اومت ملايو سيسوده کامي اين يڠ اکن مڽمبوڠ ڤرجواڠن کامي. مريک مڽمبوت ڤنجي ڤرجواڠن کامي دڠن ڤنوه هرݢ ديري. دالم هاتي مريکله اکو هيدوڤ دان منجادي چيتا-چيتا مريک ڤولا ماتي کران برجواڠ. سماڠت مريک مڽروڤأي کامي، والاوڤون بيلڠن مريک تيدکله سراما ݢولوڠن منافق دان ڤتوالڠ
.
مريک براني ماتي سهيڠݢالاه سي ڤتوالڠ بڠکيت درڤد سوجود تتکالا امام دان جماعه ماسيه برسوجود، لالو ديتنچمکن ڤيساو د بلاکڠ انتارا مريک. مک سسکالي تيدق مڠونداڠ ݢونده کران اڤابيلا سوده داتڠ جنجي الله، مک شهيد له دي. جک يڠ دتيکم ايت ماسيه تروس هيدوڤ، مک دي اکن منجادي سقسي کڤتوالڠن سي منافق ترسبوت، لالو مودهله دچم دان دبرکس سکتيکا ايت جوݢ. مها بسر الله يڠ اول دان يڠ اخير
.
کتاهويله واهاي ساوداراکو. بهاواسڽ اومت ملايو تيدق اکن سسکالي غائب درڤد موک بومي اين يڠ الله تله تقديرکن ݢونوڠ، داتارن، سوڠاي، کوالا، سلت دان لاوتن اونتوقڽ. سمواڽ اکن دواريثکن الله کڤد راج يڠ عاديل لاݢي سقسام دان ڤمبسر يڠ مؤمين دان مؤمنات اونتوق ممرينته. مک الله مڠورنياکن رحمة دان برکت درڤد توجوه ڤتالا لاڠيت دان توجوه ڤتالا بومي دان سموا ڤندودوق بومي دان لاڠيت مندواکن کسجهترأن باݢي سݢنڤ ايسي نݢري
.
سسوڠݢوهڽ اکن تيباله ڤد هاري دان زمان ايت اورڠ-اورڠ ملايو سمواڽ اکن برساتو دان سڠݢوڤ ماتي د جالن الله. مريک برسديا برڤراڠ دڠن موسوه درڤد بلهن دنيا مان سکاليڤون. کوتا-کوتا مريک تربينا درڤد ڤرادبن علمو يڠ دهياسي دڠن متيارا کبيجقسنأن. علماء دان چندکياون دتريما سباݢاي ڤنصيحة اوليل امري. ڤارا اهلي صوفي تربيبس درڤد فتنه اجرن سست دان باطل. رعيتڽ چوکوڤ ماکن دان اونتوڠ برنياݢ، تنڤا اد ڤنينداسن دان ڤرامڤاسن. قوم-قوم لاين منداڤت نأوڠن دان جامينن کعاديلن سهيڠݢ طاعة دان ستيا مريک تيدق بربله بهاݢي لاݢي. زمان معمور ايت اکن تيبا جوݢ اڤابيلا حق-حق الله دڤنوهي. حق-حق رعيت دلقسانکن. ڤراتورن-ڤراتورن مريک دتيمبڠ دڠن شريعة دان دسوکت دڠن عادة
.
شهدان، کتاهويله اوليهمو واهاي ساوداراکو. ايڠتله بهاوا رنتيڠ يڠ اکن ملنتيڠ، داهن يڠ اکن منچوچوق دان دوري يڠ اکن مڠايت. جوسترو تتڤکنله وسڤادا سباݢاي ڤڠاول د ڤينتو ݢربڠ زمان معمور. بولن ترڠ ڤقسا باءيق: ڤايڠ ک لاوت، بالوق ڤون ک لاوت جوݢ. رونتوهڽ زمان معمور کراجأن ملايو سبلوم اين اداله کران راج دان ڤمبسرڽ سوده اد بيدوق، تتاڤي سرمڤو ڤولا. لالو تيمبولله ڤربوتن، حسد، ايري هاتي دان سڠکتا. کالاو رعيتڽ ڤولا سوک منونتوت ڤيوتڠ لڤاوق. دتلن کميواهن دلمبوڠ مابوق. اد جوݢ يڠ منجادي سڤرتي اتيق برتاجي. تنداڽ، کريس ترسيسيڤ د دينديڠ، ڤدڠ تاجم دالم ساروڠڽ سهاج.
موسوه يڠ ڽات دستياکاونکن. مانکالا سسام سنديري سڠݢوڤ ‘برجواڠ' هيڠݢ ممنچوڠ ليهير. کسودهن مريک اداله دڠن سوال خطيمه کران ليکت ڤد ايڠتن مريک اکن هرتا دان کواس يڠ ترلڤس درڤد تاڠن. دڤاميرکن ڤولا تمڤتڽ د نراک جهنم، وا نااوذوبي الله. ايتله جهاد د جالن شيطان اداڽ. بنرله، اوجين-اوجين درڤد الله تورون برسام-سام زمان معمور
.
مک جک کيت الڤا دان لالاي ديري دڠن ملاکوکن کݢياتن دان ڤربواتن يڠ دلارڠ الله، مک توڠݢولاه بالا بنچان درڤد توجوه ڤتالا بومي دان توجوه ڤتالا لاڠيت برتالي اروس منيمڤا اومت ملايو ايت. يا الله منيتيس ڤولا اير ماتکو. کتاهويله بهاوا اکو تيدق ڤرنه منيتيسکن اير مات سباݢاي سأورڠ للاکي ملايو برهاتي کچوت. تتاڤي اير ماتکو اين مڠالير اڤابيلا مميکيرکن انق چوچو چيچيت يڠ ترکمودين هاري. اڤله ڤولا اوجين دان بالنيا; اڤله ڤولا سڠکتاڽ; اڤله ڤولا ڤڠخيانتنڽ; اڤله ڤولا ڤڽليويڠنڽ دان اڤله ڤولا کسودهنڽ.
سݢالا ريبوت باداي ڤراسانکو مڽاتو برسام ايڠتن ترهادڤ جونجوڠن نبي کيت کتيک ساعت-ساعت ساکراتولموت منجلڠ، تله تروچڤ د مولوتڽ يڠ مليا ‘اومتکو، اومتکو، اومتکو!' ادوهاي نبي ککاسيه الله! ايڠتله ڤد زمان مانڤون کاليان برادا سنتياسله برصلوات ک اتس نبي دان برعمال دڠن سنه-سنهڽ کران ايتله ڤڽلامت اݢوڠ ڤڽدر درڤد الڤا دان لالاي، ڤڠيکيس صفة منافق دان مڠهيدوڤکن جيوا
.
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد ڤد اولڽ
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد. ڤد اخيرڽ.
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد ڤد ستياڤ کتيک.
تتکالا سمڤأي د باريس اين، اکو سداڠ مليهت برڤولوه کاڤل ڤراڠ ارماد بلندا ڤيمڤينن ڤتر ۏن براعام دري نتاوي ايت، سودهڤون تيبا د ڤنتاي. دمي الله، يڠ هيدوڤ دان ماتيکو هاڽله د تاڠن-ڽ، سديکيتڤون اکو تيدق براس ݢنتر، اڤاته لاݢي اونتوق بروندور والاو سإينچي ڤون ک بلاکڠ کران کويقيني الله سنتياسله اد برسامکو دڠن ڤنجي جنجي-ڽ دان ڤنجي کبنرن-ڽ. بيارله لوک د دادا جاڠن لوک د بلاکڠ
.
رنچان سي منافق ايت سمڤأيله ک کمونچقڽ اڤابيلا مريک داڤت ماسوق مڽليناڤ ک دالم کوبوکو، مرمڤس ڤمورسکو يڠ دساندارکن ک دينديڠ، مک کتيک ايت سمڤأيله الهام درڤد الله کڤداکو. بهاوا اکو کيني هاڽ اد سبيله باديق ترسيسيڤ د ڤيڠݢڠ دان هيجڤ يڠ ترڠکت انتارا اکو دڠن توهنکو. سرايا لڠسوڠ اکو ممنجاتکن دعا، “يا الله سسوڠݢوهڽ اکو تله دظاليمي دان دخيانتي. اکو بنتڠکن ک حضرة-مو سلوروه ڤڠهارڤن-مو دڠن سݢالا فاکير دان هينا ديريکو، اڠکاو جاديکنله ورقهکو اين ترهيجب درڤد ڤنداڠن مات ستياڤ منافق دان موسوه-موسوهکو سرتا اڠکاو ڤليهاراکنله ورقهکو اين هيڠݢ سمڤأي ک هوجوڠ زمان اݢر داڤت دباچ دان دتيليک اوليه انق چوچو چيچيت کامي ڤد کمودين هاري
.
“يا الله. تيدق سمڤأي هاتي ماهو کو ڤينتا چلاک اونتوق سيݢولوڠن ملايو يڠ برسوبهت دڠن ڤنجاجه ايت. يا الله جاديکنله انق چوچو چيچيت کامي د کمودين هاري برجواڠ دان برڤراڠ دڠن لبيه براني دان ݢاݢه د جالن-مو. يا الله تمڤت اکو جوݢ د سيسي ککاسيه-مو، رسول الله يڠ اکو ريندوي دان چينتاي سݢنڤ هاتيکو سکيراڽ اکو ݢوݢور د جالن-مو يا الله. سوڠݢوه اڠکاو مها مڠابولکن دعا
.“
تتکالا ايت منافق-منافق ايت ماهو منڠکڤ اکو يڠ ماسيه برتيمڤوه د اتس سجاده. نامون دمکين دڠن کواس الله تعالى سݢالا سندي ڤد توبوه مريک، ترکونچي کاکو سڤرتي ڤاتوڠ اداڽ. مک بيڠکسله اکو درڤد دودوق لالو اکو ڤندڠ ساتو ڤرساتو وجه-وجه ملايو منافق ايت. بنرله، ڤلورو ڤراق ڤمچه کوبو يڠ کوات. سوڠݢوه کاوت يڠ دبنتوق، ايکن دتبت يڠ داداڠ. تياد ݢوناڽ لاݢي کات-کات کران ڤروت تيدق برتليڠا. سيسوده ايت برجالنله اکو منوجو ک موک کوبو دان ترسرݢمله کاڤل ڤراڠ ڤنجاجه لعنة الله ايت ڤد ڤنداڠنکو. اينله راج حاج يڠ کاليان چاري-چاري. شرع يڠ مڠات، عادة يڠ ممقسا. دڠن باديق د تاڠن کانن دان داليلول خيرات د تاڠن کيري، ليدهکو بروردکن صلوات
.
بممم!!!
بوڽي بديلن سبواه مريام درڤد ساله سبواه کاڤل بلندا يڠ مونچوڠڽ دهالا ک باتڠ توبوهکو، برݢيم ک اودارا. ه! سوڠݢوه برونتوڠ ڤڠخيانت ايت کران داڤت مڽقسيکن لاݢي کواس الله اڤابيلا ڤلورو للا رنتاک ملتوڤ د دالم لوبڠڽ سنديري، لالو ترڤلنتيڠله عسکر بلندا برسليرق د اتس کاڤل دان سباهاݢينڽ ڤولا جاتوه ک دالم لاوت. برناک ڤينکله ڤولا بوڠا-بوڠا اڤي ممباکر کاڤل ڤراڠ ايت. ڤڠليما ڤراڠ بلندا ڤتر ۏن براعام ڽاتله امتله ترکجوت اداڽ. برتمبه مارقله لاݢي سماڠت جهاد يڠ منجولڠ-جولڠ دالم دادا ڤجوڠ-ڤجوڠ ملايو. برتمبه اموکله مريک هيڠݢ برکچاموق باريسن ڤنمبق ڤاسوکن عسکر بلندا ايت.
لنتس برتفکرله اکو اڤابيلا مليهت کادأن ايت. اکو برسراه سڤنوهڽ کڤد الله اونتوق منتڤکن اڤ جوا کڤوتوسن-ڽ. ببراڤ کتيک کمودين داڤتله اکو الهام درڤد-ڽ سرايا اکو برموهون، “يا الله اکو برسراه کڤد-مو سلوروه جيوا دان راݢکو. اکو ريلا شهيد يا الله د جالن-مو، درڤد کهورمتنکو دان کهورمتن اومت ملايو اين دڤيجق-ڤيجق اوليه ڤنجاجه لعنة اين ستله دتيڤودياکن اوليه ڤتوالڠ درڤد بڠسا کامي سنديري.“ ارقين ڤڠليما ڤراڠ بلندا ايت سنديري سݢرا مڽالاکن سومبو اوبت بديل مريم للا رنتاک يڠ مونچوڠڽ دهالاکن تڤت ک داداکو
.
بممم!!!
مک سمڤأيله جنجي الله. منچورهله داره درڤد داداکو.
جاسدکو ربه ک تانه. تياد توهن ملاءينکن الله. مک ترڤيڠا-ڤيڠاله ڤارا منافق دان ڤتوالڠ اڤابيلا مليهت عسکر ڤنجاجه مميجق-ميجق باتڠ توبوهکو، ممباکر القرءان دان داليلول خيرات. باديقکو ڤولا دلمڤرکن ک دالم لاوت. ڤچهله کڤي، ڤوتوسله سواي. داتڠله مشغولکو، تتاڤي سکتيکا ايت جوݢ دفهمکن الله کڤداکو بهاوا ايتله تندا-تندا دعاکو يڠ تله دمقبولکن الله - راج حاج
Kenangan ziarah bersama Tuan Guru Syeikh Aminuddin Abdul Rahim dan jemaah pengajian kuliah dhuha Masjid Sultanah Bahiyah.
6/09/2019
Jejak sejarah Johor Riau .

Sunday, June 19, 2022

Pulau Penyengat - Perjuangan Melayu Bugis di Riau




 Pulau yang diberi atas nama cinta

Pada tahun 1804 Sultan Mahmud(Johor)  memberikan Pulau Penyengat kepada isterinya Raja Hamidah puteri Raja Haji Fisabilillah berserta Istana dan bentengnya, menurut sumber lisan yang dirakamkan dalam buku Raja Ali Haji karya Hasan Junus pemberian ini merupakan mas kahwin dari Sultan Mahmud. 

Pulau penyegat menjadi pusat bagi kelompok elit Melayu-Bugis yang memainkan peranan meramaikan golongan ilmuan dan agamawan sehingga menjadi pusat kesusasteraan Melayu yang agung. 

Perhatikan peta dan kedudukan 3 benteng pertahanan kerajaan Riau

Benteng Bukit Kerusi
Benteng Bukit Penggawa
Benteng Tanjung Nibung

Rujukan: L.Andaya, Diaspora Bugis identiti dan Islam di negeri Melayu

Makam Putri Hamidah Pulau Penyengat Riau
Serta makam guru / ulama dan kerabat kesultanan Bugis dan Riau.

Jejak sejarah Melayu Riau.
Singapura - Batam - Pulau Bintan - Pulau Penyengat - Johor -Melaka.
Kenangan ziarah 6/09/2109

Sejarah Pulau Penyengat 

Pulau Penyengat atau Pulau Penyengat Inderasakti dalam sebutan sumber-sumber sejarah, adalah sebuah pulau kecil yang berjarak lebih kurang 6 km dari Kota Tanjung Pinang, pusat pemerintahan Provinsi Kepulauan Riau. Pulau ini berukuran lebih kurang 2.500 meter x 750 meter, dan berjarak lebih kurang 35 km dari Pulau Batam. Pulau ini dapat dituju dengan menggunakan perahu bot atau lebih dikenal bot pompong. Dengan menggunakan bot pompong, memerlukan waktu tempoh lebih kurang 15 minit.

Pulau Penyengat merupakan salah satu destinasi pelancongan di Kepulauan Riau. Perkara-perkara yang boleh kita lihat adalah Masjid Raya Sultan Riau yang dibuat dari putih telur, makam-makam para raja, makam Raja Ali Haji, kompleks Istana Sultan dan benteng pertahanan di Bukit Kursi. Pulau Penyengat dan kompleks istana di Pulau Penyengat telah dicalonkan ke UNESCO untuk dijadikan salah satu Tapak Warisan Dunia

Pada abad ke-18, Raja Haji membangun sebuah kubu di Pulau Penyengat, kubu tersebut tepatnya berada di Bukit Kursi, di sana ditempatkan beberapa meriam sebagai asas pertahanan Bentan.

Pulau Penyengat adalah sebuah pulau kecil yang terletak tak jauh dari Pulau Bentan, Kepulauan Riau. Menurut Tuhfat Al-Nafis, Pulau Penyengat ialah hadiah daripada Sultan Mahmud Shah III kepada isterinya Raja Hamidah Binti Raja Haji atau Engku Puteri dan menjadi hak milik keturunan baginda dan saudara-saudaranya sebagai pewaris Raja Haji.

Pulau ini kemudiannya menjadi pusat pemerintahan Yang Dipertuan Muda bermula daripada Raja Ja'afar sehingga Raja Muhammad Yusuf, Yang Dipertuan Muda Riau terakhir.

Pusat pemerintahan Kesultanan Lingga-Riau juga telah berpindah ke sini pada zaman pemerintahan putera Raja Muhammad Yusuf yang dilantik sebagai Sultan Lingga-Riau terakhir iaitu Sultan Abdul Rahman II Muazzam Shah (1883-1911) setelah baginda menggabungkan jawatan Yang Dipertuan Muda dengan jawatan Sultan selepas kemangkatan ayahandanya.

Kini Pulau Penyengat didiami oleh kira-kira 2603 orang penduduk yang kebanyakannya keturunan raja-raja Riau.



Raja Hamidah (Engku Puteri)

Beliau yang juga dikenali sebagai Engku Puteri adalah kerabat diraja Kesultanan Riau-Lingga yang berpengaruh kuat dalam sejarah kesultanan tersebut. Beliau adalah puteri kepada Yamtuan Muda keempat iaitu Raja Haji fisabilillah dan juga kakanda tiri kepada Yamtuan Muda keenam iaitu Raja Jaafar. Beliau juga merupakan permaisuri kepada Sultan Mahmud Shah III Johor. Beliau seorang yang berpengetahuan luas, amat prihatin dengan kerabatnya dan seorang yang berpengaruh kuat dalam istana Kesultanan Johor dan Riau-Lingga kerana beliau bertanggungjawab menjaga Regalia kebesaran diraja yang menjadi simbol kuasa sultan. Tindakan kakandanya Yamtuan Muda Raja Jaafar menabalkan Tengku Abdul Rahman sebagai pengganti takhta ayahandanya, Sultan Mahmud tidak dipersetujui oleh Raja Hamidah kerana anakanda tirinya itu masih mempunyai kakanda tiri iaitu Tengku Hussein yang lebih layak menaiki takhta. Raja Hamidah telah bertindak melarikan Regalia diraja dan mempertahankannya daripada pihak Belanda yang cuba memecahbelahkan kerajaan Johor. Walau bagaimanapun, regalia tersebut akhirnya berjaya dirampas secara kekerasan oleh pihak Belanda untuk meneruskan pertabalan Tengku Abdul Rahman sebagai sultan. Pertabalan Tengku Hussein oleh pihak British di Singapura sebagai Sultan Johor yang baharu menyebabkan empayar Kerajaan Johor berpecah dua iaitu Kesultanan Johor dan Kesultanan Riau-Lingga.

#srikanditanahmelayu




Raja Haji Fisabilillah syahid lawan Belanda di Teluk Ketapang kemudian dipindah jasad beliau oleh Raja Jafar anak beliau ke Pulau Penyengat Riau .

Sejarah Raja Haji Fisabilillah

Raja Haji Fisabilillah ibni Daeng Celak (1727 - 18 Jun 1784) atau lebih dikenali sebagai Raja Haji adalah seorang pahlawan Bugis dan Yang Dipertuan Muda Kesultanan Johor-Riau-Lingga (1777 - 1784). Dilahirkan di Ulusungai, Riau, Raja Haji meninggal dunia di Teluk Ketapang, Melaka dan dimakamkan di Pulau Penyengat Indera Sakti, Kepulauan Riau, Indonesia.

Raja Haji merupakan adik Raja Lumu yang menjadi Sultan Selangor.[2] Manakala Raja Ali Haji yang terkenal itu merupakan cucu beliau.

Raja Haji terkenal dalam melawan pemerintahan Belanda apabila Belanda berusaha untuk menawan Riau. Beliau malah cuba menyerang kubu Belanda di Melaka pada tahun 1784 tetapi tewas. Pada tahun yang sama berlaku satu lagi pertempuran di Teluk Ketapang. Raja Haji terkorban dalam pertempuran ini. Serangan Belanda ini menimbulkan kemarahan anak saudaranya Raja Ibrahim, menyebabkan Selangor terlibat secara langsung dalam persengketaan antara Belanda dengan Johor.

Warkah wasiat raja haji

Antara pengajaran yang diperolehi di Kepulauan Riau terkandung dalam wasiat Raja Haji Fisabilillah

مک ڤد هاري اين، تڠݢل 19 رجب 1198 
هجرة برسمأن دڠن 17 جون 1784، د تنجوڠ ڤالس تلوق کتاڤڠ اينله ورقه يڠ ترتوليس. ورقه اين کوتوليس د اتس سجاده، مڠادڤ قبلت دالم کادأن بروضوء ستله سلساي صلاة دان دعا ڤنجڠ اونتوق سکالين اومت ملايو. القرءان د سبله کاننکو. کتاب داليلول خيرات د سبله کيريکو. باديق ڤوساک د ڤيڠݢڠکو.
سوڠݢوهڤون دمکين، اکو امت مڽدري بهاوا ترداڤت د کالڠن ارماد ڤراڠ ملايو يڠ اکو ساتوکن دان ڤيمڤين اين ترداڤت ݢولوڠن ملايو يڠ منجادي موسوه دالم سليموت. بروجه ملايو برهاتي بلندا. اوسهله دتاڽ باݢايمانا اکو مڠتاهويڽ کران تاهو د اڠين تورون ناءيقڽ. اڤابيلا الله مڠکهندقي ترجادي سسواتو ڤرکارا، مک تيادله سياڤاڤون يڠ داڤت مڠلقکنڽ
.
بيارکن سهاج مريک مڽليناڤ ک دالم کوبو کامي دان مڠڤوڠ اکو. شک فاسيق، يقين صالح; باتوله يڠ جادي جواده! نه، واهاي سي منافق! اکو سسکالي تيدق ڤرنه تاکوت کڤد کاليان. ماريله کيت بردڤن سباݢاي سأورڠ للاکي ملايو يڠ سجاتي! اڠکاو کيندوڠله ڤنجي ڤرجواڠنمو. اکو جونجوڠ ڤنجي ڤرجواڠنکو! ڽاوا کيت د تاڠن الله. ماتيکو د ميدن ڤراڠ اين، تنداڽ سنتياسله اکو هيدوڤ د سيسي الله تعالى. ماتيمو د ميدن ڤراڠ اين، تنداڽ چلاکاله اڠکاو د اخيرة کلق
.
سيوݢيا، کتاهويله ساوداراکو. والاو اڤڤون يڠ ترجادي کڤداکو جاڠنله دموڠکيرکن کافية جالنکو اين کران اي اکن هاڽ مڠولاڠي کيکهيلفن ملائکة اڤابيلا الله مڽاتاکن کهندق-ڽ ماهو منچيڤتاکن مأنسي اونتوق دجاديکن خليفه د اتس موک بومي يڠ اکن اد د کالڠن مأنسي ساليڠ مينومڤهکن داره
.
جاڠنله کيت لوڤا ڤڠاکوان ازلي کيت د دڤن الله. جاڠنله کيت ملوڤأي علمو يڠ الله اجرکن سچارا لڠسوڠ درڤد سيسي-ڽ کڤد کيت. کران دڠن ايتله کيت، مأنسي اين، دبڠݢ-بڠݢاکن الله د هادڤن ڤارا ملائکة-ڽ، کات الله ‘سوده کوڽتاکن بهاوا اکو لبيه مڠتاهوي درڤد اڤ يڠ کامو تاهو.'
الله مها بسر
!
انداي اکو ماتي د ميدن ڤراڠ اين اکن برلنجوتن فتنه دمي فتنه يڠ تيدق هابيس-هابيس، مڠهوجني اورڠ-اورڠ ملايو د سڤنجڠ سجاره اکن داتڠ. مأنسي ملايو منافق، ڤڠخيانت، ڤندڠکي دان ڤتوالڠ اکن سنتياس مونچول د کالڠن کاليان سباݢاي سموت هيتم يڠ ملاتا د اتس باتو هيتم ڤد وقتو مالم، تنڤا بولن دان بينتڠ.
اکن اد د کالڠن کاليان، ملايوله جوݢ اي، يڠ اکن مڽمبوڠ ليده بلندا مينودوه اکو برجواڠ دان برڤراڠ کران مابوقکن هرتا دان کواس. سسوڠݢوهڽ مويڠ ڤويڠکو ڤارا اوڤو دايڠ ليما برساودارا بوکنله ماهو دسانجوڠ-سانجوڠ دان دمݢه-مݢه. ممادأيله کوکتاکن اڤ يڠ کامي ايڠينکن اياله بڠسا کيت اومت ملايو اين هيدوڤ برمرواه دان ممڤوڽاءي کهورمتن ديري
.
مک مها عاديلله الله تعالى سباݢايمان ترداڤت ݢولوڠن يڠ منافق دان ڤتوالڠ بڠسا، اکن اد ݢولوڠن د کالڠن اومت ملايو سيسوده کامي اين يڠ اکن مڽمبوڠ ڤرجواڠن کامي. مريک مڽمبوت ڤنجي ڤرجواڠن کامي دڠن ڤنوه هرݢ ديري. دالم هاتي مريکله اکو هيدوڤ دان منجادي چيتا-چيتا مريک ڤولا ماتي کران برجواڠ. سماڠت مريک مڽروڤأي کامي، والاوڤون بيلڠن مريک تيدکله سراما ݢولوڠن منافق دان ڤتوالڠ
.
مريک براني ماتي سهيڠݢالاه سي ڤتوالڠ بڠکيت درڤد سوجود تتکالا امام دان جماعه ماسيه برسوجود، لالو ديتنچمکن ڤيساو د بلاکڠ انتارا مريک. مک سسکالي تيدق مڠونداڠ ݢونده کران اڤابيلا سوده داتڠ جنجي الله، مک شهيد له دي. جک يڠ دتيکم ايت ماسيه تروس هيدوڤ، مک دي اکن منجادي سقسي کڤتوالڠن سي منافق ترسبوت، لالو مودهله دچم دان دبرکس سکتيکا ايت جوݢ. مها بسر الله يڠ اول دان يڠ اخير
.
کتاهويله واهاي ساوداراکو. بهاواسڽ اومت ملايو تيدق اکن سسکالي غائب درڤد موک بومي اين يڠ الله تله تقديرکن ݢونوڠ، داتارن، سوڠاي، کوالا، سلت دان لاوتن اونتوقڽ. سمواڽ اکن دواريثکن الله کڤد راج يڠ عاديل لاݢي سقسام دان ڤمبسر يڠ مؤمين دان مؤمنات اونتوق ممرينته. مک الله مڠورنياکن رحمة دان برکت درڤد توجوه ڤتالا لاڠيت دان توجوه ڤتالا بومي دان سموا ڤندودوق بومي دان لاڠيت مندواکن کسجهترأن باݢي سݢنڤ ايسي نݢري
.
سسوڠݢوهڽ اکن تيباله ڤد هاري دان زمان ايت اورڠ-اورڠ ملايو سمواڽ اکن برساتو دان سڠݢوڤ ماتي د جالن الله. مريک برسديا برڤراڠ دڠن موسوه درڤد بلهن دنيا مان سکاليڤون. کوتا-کوتا مريک تربينا درڤد ڤرادبن علمو يڠ دهياسي دڠن متيارا کبيجقسنأن. علماء دان چندکياون دتريما سباݢاي ڤنصيحة اوليل امري. ڤارا اهلي صوفي تربيبس درڤد فتنه اجرن سست دان باطل. رعيتڽ چوکوڤ ماکن دان اونتوڠ برنياݢ، تنڤا اد ڤنينداسن دان ڤرامڤاسن. قوم-قوم لاين منداڤت نأوڠن دان جامينن کعاديلن سهيڠݢ طاعة دان ستيا مريک تيدق بربله بهاݢي لاݢي. زمان معمور ايت اکن تيبا جوݢ اڤابيلا حق-حق الله دڤنوهي. حق-حق رعيت دلقسانکن. ڤراتورن-ڤراتورن مريک دتيمبڠ دڠن شريعة دان دسوکت دڠن عادة
.
شهدان، کتاهويله اوليهمو واهاي ساوداراکو. ايڠتله بهاوا رنتيڠ يڠ اکن ملنتيڠ، داهن يڠ اکن منچوچوق دان دوري يڠ اکن مڠايت. جوسترو تتڤکنله وسڤادا سباݢاي ڤڠاول د ڤينتو ݢربڠ زمان معمور. بولن ترڠ ڤقسا باءيق: ڤايڠ ک لاوت، بالوق ڤون ک لاوت جوݢ. رونتوهڽ زمان معمور کراجأن ملايو سبلوم اين اداله کران راج دان ڤمبسرڽ سوده اد بيدوق، تتاڤي سرمڤو ڤولا. لالو تيمبولله ڤربوتن، حسد، ايري هاتي دان سڠکتا. کالاو رعيتڽ ڤولا سوک منونتوت ڤيوتڠ لڤاوق. دتلن کميواهن دلمبوڠ مابوق. اد جوݢ يڠ منجادي سڤرتي اتيق برتاجي. تنداڽ، کريس ترسيسيڤ د دينديڠ، ڤدڠ تاجم دالم ساروڠڽ سهاج.
موسوه يڠ ڽات دستياکاونکن. مانکالا سسام سنديري سڠݢوڤ ‘برجواڠ' هيڠݢ ممنچوڠ ليهير. کسودهن مريک اداله دڠن سوال خطيمه کران ليکت ڤد ايڠتن مريک اکن هرتا دان کواس يڠ ترلڤس درڤد تاڠن. دڤاميرکن ڤولا تمڤتڽ د نراک جهنم، وا نااوذوبي الله. ايتله جهاد د جالن شيطان اداڽ. بنرله، اوجين-اوجين درڤد الله تورون برسام-سام زمان معمور
.
مک جک کيت الڤا دان لالاي ديري دڠن ملاکوکن کݢياتن دان ڤربواتن يڠ دلارڠ الله، مک توڠݢولاه بالا بنچان درڤد توجوه ڤتالا بومي دان توجوه ڤتالا لاڠيت برتالي اروس منيمڤا اومت ملايو ايت. يا الله منيتيس ڤولا اير ماتکو. کتاهويله بهاوا اکو تيدق ڤرنه منيتيسکن اير مات سباݢاي سأورڠ للاکي ملايو برهاتي کچوت. تتاڤي اير ماتکو اين مڠالير اڤابيلا مميکيرکن انق چوچو چيچيت يڠ ترکمودين هاري. اڤله ڤولا اوجين دان بالنيا; اڤله ڤولا سڠکتاڽ; اڤله ڤولا ڤڠخيانتنڽ; اڤله ڤولا ڤڽليويڠنڽ دان اڤله ڤولا کسودهنڽ.
سݢالا ريبوت باداي ڤراسانکو مڽاتو برسام ايڠتن ترهادڤ جونجوڠن نبي کيت کتيک ساعت-ساعت ساکراتولموت منجلڠ، تله تروچڤ د مولوتڽ يڠ مليا ‘اومتکو، اومتکو، اومتکو!' ادوهاي نبي ککاسيه الله! ايڠتله ڤد زمان مانڤون کاليان برادا سنتياسله برصلوات ک اتس نبي دان برعمال دڠن سنه-سنهڽ کران ايتله ڤڽلامت اݢوڠ ڤڽدر درڤد الڤا دان لالاي، ڤڠيکيس صفة منافق دان مڠهيدوڤکن جيوا
.
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد ڤد اولڽ
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد. ڤد اخيرڽ.
يا الله ليمڤهکن صلوات دان سلام ک اتس محمد ڤد ستياڤ کتيک.
تتکالا سمڤأي د باريس اين، اکو سداڠ مليهت برڤولوه کاڤل ڤراڠ ارماد بلندا ڤيمڤينن ڤتر ۏن براعام دري نتاوي ايت، سودهڤون تيبا د ڤنتاي. دمي الله، يڠ هيدوڤ دان ماتيکو هاڽله د تاڠن-ڽ، سديکيتڤون اکو تيدق براس ݢنتر، اڤاته لاݢي اونتوق بروندور والاو سإينچي ڤون ک بلاکڠ کران کويقيني الله سنتياسله اد برسامکو دڠن ڤنجي جنجي-ڽ دان ڤنجي کبنرن-ڽ. بيارله لوک د دادا جاڠن لوک د بلاکڠ
.
رنچان سي منافق ايت سمڤأيله ک کمونچقڽ اڤابيلا مريک داڤت ماسوق مڽليناڤ ک دالم کوبوکو، مرمڤس ڤمورسکو يڠ دساندارکن ک دينديڠ، مک کتيک ايت سمڤأيله الهام درڤد الله کڤداکو. بهاوا اکو کيني هاڽ اد سبيله باديق ترسيسيڤ د ڤيڠݢڠ دان هيجڤ يڠ ترڠکت انتارا اکو دڠن توهنکو. سرايا لڠسوڠ اکو ممنجاتکن دعا، “يا الله سسوڠݢوهڽ اکو تله دظاليمي دان دخيانتي. اکو بنتڠکن ک حضرة-مو سلوروه ڤڠهارڤن-مو دڠن سݢالا فاکير دان هينا ديريکو، اڠکاو جاديکنله ورقهکو اين ترهيجب درڤد ڤنداڠن مات ستياڤ منافق دان موسوه-موسوهکو سرتا اڠکاو ڤليهاراکنله ورقهکو اين هيڠݢ سمڤأي ک هوجوڠ زمان اݢر داڤت دباچ دان دتيليک اوليه انق چوچو چيچيت کامي ڤد کمودين هاري
.
“يا الله. تيدق سمڤأي هاتي ماهو کو ڤينتا چلاک اونتوق سيݢولوڠن ملايو يڠ برسوبهت دڠن ڤنجاجه ايت. يا الله جاديکنله انق چوچو چيچيت کامي د کمودين هاري برجواڠ دان برڤراڠ دڠن لبيه براني دان ݢاݢه د جالن-مو. يا الله تمڤت اکو جوݢ د سيسي ککاسيه-مو، رسول الله يڠ اکو ريندوي دان چينتاي سݢنڤ هاتيکو سکيراڽ اکو ݢوݢور د جالن-مو يا الله. سوڠݢوه اڠکاو مها مڠابولکن دعا
.“
تتکالا ايت منافق-منافق ايت ماهو منڠکڤ اکو يڠ ماسيه برتيمڤوه د اتس سجاده. نامون دمکين دڠن کواس الله تعالى سݢالا سندي ڤد توبوه مريک، ترکونچي کاکو سڤرتي ڤاتوڠ اداڽ. مک بيڠکسله اکو درڤد دودوق لالو اکو ڤندڠ ساتو ڤرساتو وجه-وجه ملايو منافق ايت. بنرله، ڤلورو ڤراق ڤمچه کوبو يڠ کوات. سوڠݢوه کاوت يڠ دبنتوق، ايکن دتبت يڠ داداڠ. تياد ݢوناڽ لاݢي کات-کات کران ڤروت تيدق برتليڠا. سيسوده ايت برجالنله اکو منوجو ک موک کوبو دان ترسرݢمله کاڤل ڤراڠ ڤنجاجه لعنة الله ايت ڤد ڤنداڠنکو. اينله راج حاج يڠ کاليان چاري-چاري. شرع يڠ مڠات، عادة يڠ ممقسا. دڠن باديق د تاڠن کانن دان داليلول خيرات د تاڠن کيري، ليدهکو بروردکن صلوات
.
بممم!!!
بوڽي بديلن سبواه مريام درڤد ساله سبواه کاڤل بلندا يڠ مونچوڠڽ دهالا ک باتڠ توبوهکو، برݢيم ک اودارا. ه! سوڠݢوه برونتوڠ ڤڠخيانت ايت کران داڤت مڽقسيکن لاݢي کواس الله اڤابيلا ڤلورو للا رنتاک ملتوڤ د دالم لوبڠڽ سنديري، لالو ترڤلنتيڠله عسکر بلندا برسليرق د اتس کاڤل دان سباهاݢينڽ ڤولا جاتوه ک دالم لاوت. برناک ڤينکله ڤولا بوڠا-بوڠا اڤي ممباکر کاڤل ڤراڠ ايت. ڤڠليما ڤراڠ بلندا ڤتر ۏن براعام ڽاتله امتله ترکجوت اداڽ. برتمبه مارقله لاݢي سماڠت جهاد يڠ منجولڠ-جولڠ دالم دادا ڤجوڠ-ڤجوڠ ملايو. برتمبه اموکله مريک هيڠݢ برکچاموق باريسن ڤنمبق ڤاسوکن عسکر بلندا ايت.
لنتس برتفکرله اکو اڤابيلا مليهت کادأن ايت. اکو برسراه سڤنوهڽ کڤد الله اونتوق منتڤکن اڤ جوا کڤوتوسن-ڽ. ببراڤ کتيک کمودين داڤتله اکو الهام درڤد-ڽ سرايا اکو برموهون، “يا الله اکو برسراه کڤد-مو سلوروه جيوا دان راݢکو. اکو ريلا شهيد يا الله د جالن-مو، درڤد کهورمتنکو دان کهورمتن اومت ملايو اين دڤيجق-ڤيجق اوليه ڤنجاجه لعنة اين ستله دتيڤودياکن اوليه ڤتوالڠ درڤد بڠسا کامي سنديري.“ ارقين ڤڠليما ڤراڠ بلندا ايت سنديري سݢرا مڽالاکن سومبو اوبت بديل مريم للا رنتاک يڠ مونچوڠڽ دهالاکن تڤت ک داداکو
.
بممم!!!
مک سمڤأيله جنجي الله. منچورهله داره درڤد داداکو.
جاسدکو ربه ک تانه. تياد توهن ملاءينکن الله. مک ترڤيڠا-ڤيڠاله ڤارا منافق دان ڤتوالڠ اڤابيلا مليهت عسکر ڤنجاجه مميجق-ميجق باتڠ توبوهکو، ممباکر القرءان دان داليلول خيرات. باديقکو ڤولا دلمڤرکن ک دالم لاوت. ڤچهله کڤي، ڤوتوسله سواي. داتڠله مشغولکو، تتاڤي سکتيکا ايت جوݢ دفهمکن الله کڤداکو بهاوا ايتله تندا-تندا دعاکو يڠ تله دمقبولکن الله - راج حاج
Kenangan ziarah bersama Tuan Guru Syeikh Aminuddin Abdul Rahim dan jemaah pengajian kuliah dhuha Masjid Sultanah Bahiyah.
6/09/2019
Jejak sejarah Johor Riau .